Osmanlının Rusya ile ilişkisi 1520 yılında Kanuni’nin tahta geçişini kutlamak için gelen elçi ile başladı. Bu elçi, Kırım ile ticaret yapma izninini elde etti.
Rusya ile yapılan ilk antlaşma, 1681 yılında yapılan Bahçesaray antlaşmasıdır. Bu antlaşma ile özi nehri sınır oldu.
Rusya, Osmanlının ll. Viyana yenilgisi üzerine (1683) Avrupalılarca oluşturulan Kutsal ittifak’a katıldı. Osmanlılar savaşı kaybedince Ruslarla 1700 İstanbul antlaşmasını yaptı.
İstanbul antlaşması ile Ruslar azak kalesini alarak Karadenize bir çıkış elde ettiler.
1711 Prut savaşını Osmanlılar kazandı. Prut antlaşması ile daha önceki avantajlarını kaybettiler.
1724 İstanbul antlaşması ile Osmanlı Devleti, Ruslarla ilk ittifak antlaşmasını yaptı. Bu ittifak İran’a karşı olmuştur.
1739 Belgrat antlaşması ile Rusya Karadeniz’in bir Türk gölü olduğunu kabul etti.
1770 Çeşme baskınında Osmanlı Donanmasını yaktı.
1774 yılında Küçük kaynarca antlaşmasını imzaladı. Karadeniz Türk gölü olmaktan çıktı. Rusya’ya ilk defa savaş tazminatı ve Kapitülasyonlar verildi.
1792 Aynalıkavak düzenlenmesi ile Rusya Kırım’ı kendine bağlamanın yolunu açtı.
1792 yaş antlaşması ile Kırım’ı kendine bağladı.
1798 yılında Fransa’nın Mısırı işgal etmesi üzerine Ruslarla ikinci ittifak yapıldı.
1812 Bükreş antlaşması yapıldı. Sırplara ayrıcalık verildi
1827 Navarin olayında Rusya Osmanlı donanmasını yaktı
1829 Edirne antlaşması yapıldı. Yunanistan bağımsız oldu.
1833 Kavalı isyanını bastırmak amacıyla Ruslarla Hünkar İskelesi anlaşması yapıldı. Böylece Mısır sorunu uluslar arası bir mesele haline geldi.
1853-54 Kırım savaşı yapıldı. Rusya yenildi.
1856 Paris antlaşması ile Rusya’nın Osmanlılar üzerindeki baskısı azaldı.
1877-78 Osmanlı Rus savaşını Osmanlı kaybetti ve Ruslarla Ayastafanos antlaşması imzalandı. Fakat, diğer devletlerin karşı çıkması üzerine yerine Berlin atlaşması yapıldı. Bu antalşma ile Osmanlı devleti parçalama sürecine girdi.
l. Dünya savaşında Osmanlı devletine ilk savaş açan devlet Rusya oldu.
l. Dünya savaşı sırasında yapılan İstanbul (Boğazlar) ve Petrograt isimli gizli antlaşmalar ile Osmanlı paylaşmaya çalıştı.
Rusya’da Bolşewik ihtilali çıkınca savaştan çekildi. Osmanlı ile Brest-Litows antlaşmasını yaptı. (1918)
İbrahim Halil ER
