Not: Göbeklitepe araştırması kitabına yazdığım göbekli tepe figürlerinin kutsal kitaplardaki karşılığı ve anlamı araştırmamdan. i.h.er
Tevratta Aslan çok geçtiği gibi dişi aslan ifadesi özellikle vurgulanmaktadır. Örneğin Yahuda bir aslan yavrusuna benzetilir. (Yaratılış,49:9) Hatta dişi bir Arslan gibi yattığı anlatılır. Tabi ki dişi aslan ifadesi tevratta çok sık vurgulanmaktadır. Bunun nedeni de asıl avcı olan dişi aslandır ve buradan kişinin savaşçılığı ve yırtıcılığı anlatılmak istenir. Aynı vurgu Çölde Sayım bölümünde de geçmekte, burada halkın dişi aslan gibi uyandığı ve öldürülen kişinin intikamını almadıkça rahat etmeyen dişi aslana benzetilmektedir. (Çölde Sayım, 23:24; 24:9) Yeşaya’da da askerlerin dişi aslan, genç aslan gibi kükrediği anlatılarak dişi aslanı savaşçıya benzetmeye devam edilir. (Yeşaya 5:29)
Aslan, ençok savaşçıya benzetildiği gibi, cesaret sahibi olmaya da benzetilir. Onun avını parçalaması ve kükremesi bir düzen kurmaya (Hezekiel 22:25) benzetilir. Genç aslan’ın atılgan ve savaşçı olduğundan yola çıkılarak temsil edilir (Hezekiel 32:2) Düşmanın Yahuda halkına genç aslan gibi saldırışı anlatılmaktadır. Burada onların savaşçılığı, çevikliği ve vahşiliği gösterilmektedir. (Hoşea 5:14; 13:7, 13:8)
Savaşçılar aslana benzetilerek “Aslan Yürekli” denilmektedir. (2. Samuel 17:10; 23:20) Ayrıca savaşçıların cesaret ve korkunç yüzünü de Aslan yüzüne benzetmektedir. (l. Tarihler, 12:8) Aslanla savaşlar ve Aslan öldürmelerden bahsedilir. (l. Tarihler, 11:22)
Askerlerin dişleri (Vahiy 9:8), ağızları (vahiy 13:2) ve atların başları da (Vahiy 9:17) aslan’a benzetilerek bir anlamda askeri kuvvetin gücü, korkunçluğu tasvir edilmektedir.
Aslanın oturuşundaki asilliğe de benzetmeler yapılmıştır. (Yasa’nın Tekrarı, 33:20) Aynı zamanda Rab da bazen Aslan’a benzetilir. (Yeşaya 38:13) Peygamberlerini öldüren kişileri yırtıcı aslan’a benzetmiş burada onların vahşiliği vurgulanmıştır. (Yeşaya 2:30) Aynı zamanda insanların birçok yüzü olduğu ifade edilerek bunlardan birisinin de aslan olduğu vurgulanmış, insan karakteri ile hayvan arasında korelasyon kurulmuştur. (Hezekiel 1:10; 10:14)
Aslan, aynı zamanda adalet imgesi olarak de kullanılmıştır. “Buzağı, genç aslan ve besili sığır yanyana duracak” (Yeşaya 11:6) Bu temsili anlatım, bizim geleneğimizde ise “kurt ile kuzu yanyana duracak” şeklinde ifade edilir. Bu aynı zamanda barışı, güvenliği ve huzuru ifade etmek için de kullanılan bir benzetmedir. Farklı toplumlarda farklı hayvanlarla özdeşleştirilmiştir.
Buna rağmen tarihsel olaylarda gerçek aslan ile insanın karşı karşıya gelişi de verilmektedir. Mesela “Simşon’un karşısına bir aslan kükreyerek çıktı” denilmektedir. (Hakimler 14:5) Aslan tarafından öldürülen bir Tanrı adamından bahsedilir. (l. Krallar 13:24, 27)Burada, Rab’bin sözünü dinlememenin cezası olarak Aslan’ın kullanıldığı ve Aslan’ın özellikle Tanrı sözünü dinlemeyenlere ceza olarak gönderildiği ifade edilmektedir. (l. Krallar, 13:26, 27) Tevrat’ta aslanlar tarafından parçalanması için insanların içine atıldığı aslan kuyuları da görmekteyiz. (Daniel 6:7; 6:12, 6:16; 6:19, 6:16) Ayrıca cezaların ferdiliği değil tüm aileyi kapsadığını suçlunun eşleri ve çocukları ile birlikte aslanların olduğu çukura atılıp parçalatıldığı da görülmektedir. (Daniel 6:24)
l. Samuel bölümünde ise Davut’un diliyle temsili hikaye anlatılmakta “sürüden bir kuzuyu aslan ya da ayı kaçırırsa peşine düşüp öldüreceği anlatılarak (l. Samuel 17:34, 35, 36) ülkeye ve halka sahip çıkmayı ifade eder.
Saraylarda aslan heykellerinden bahsedilir. (l. Krallar 10:19, 20; 2. Tarihler, 9:18, 19) Hiçbir krallıkta böylesine güzel heykellerin yapılmadığı ifade edilir. Bu, krallığın gücünü, ihtişamını göstermek için anlatılmaktadır.
Mezmurlarda ise düşman tarafından pusuya düşürülen kişinin düşman tarafından bir Aslan gibi avlanabileceği anlatılır. (Mezmurlar, 7:2, 10:9, 17:12, 104:21)
Süleyman’ın Özdeyişlerinde ise tembellerin iş yapmaması aslan ile betimlenmekte onların “dışarda aslan var” diyerek çalışmadığı anlatılmaktadır. Doğruların ise genç aslan gibi yürekli olduğu vurgulanmaktadır. (Süleyman’ın Özdeyişleri 22:13, 26:13, 28:1)
Petrus’ta ilk kez aslan ile şeytan arasında bir ilinti karşımıza çıkar ve iblisi kükreyen bir aslana benzetir. (Petrus 5:8)
Not: Leopar Tevratta geçmiyor, ama eski kutsal metinlerin hepsi genelde aslan olarak zikreder.
Kur’an-ı Kerim’de Arslan
Kur’an’da Arslan anlamında “kasvera” 1 yerde geçmektedir. Müddessir Suresi 50-51. Ayetleri; “Onlar sanki Arslan’dan kaçan yaban eşekleridirler.”
Burada Kur’an’ı inkar edenleri Arslan’dan kaçan yaban eşşeğine benzeterek bir teşbih sanatı yapılmıştır. Aynı zamanda Kur’an’ın sesinin ve hakikatinin gücünü en büyük güç ve kudreti simgeleyen Arslan ile özdeşleştirirken; Hakikatin sesinden kaçanları da irade zayıflığı, köle ruhluluğu ve tahkir için kullanılan Eşşeğe benzetmiştir. Burada aynı zamanda hakikatin güçlü olduğu, gerçeklerden kaçanın zayıf olduğu ve hakikatin bir şekilde onu ele geçireceğini de bir örnekle anlatmış olmaktadır. Aynı zamanda Mü’minlere de moral vermiş ve insanların birisini övmek için kullandığı “Arslan” benzetmesini de kullanmış olmaktadır. Kur’an’ın emirlerinden kaçmayı da Yaban Eşşeklerin Arslan’ın önünden kaçışı olarak görmüştür.
كَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُّسْتَنفِرَةٌ ﴿٥٠﴾ فَرَّتْ مِن قَسْوَرَةٍ ﴿٥١﴾
Onlar sanki aslandan kaçan yaban eşekleridir. (Müddessir 50-51)
İbrahim halil er
Not: Göbeklitepe araştırması kitabına yazdığım göbekli tepe figürlerinin kutsal kitaplardaki karşılığı ve anlamı araştırmamdan.
