Küçük Cihad’dan Büyük Cihad’a Dönüyoruz Hadisi
Çok meşhur olan ve Peygamberimizin Tebuk Seferi dönüşü söylediği düşünülen bir hadis vardır: “Şimdi küçük cihat’tan büyük cihada dönüyoruz.” Bu hadisin sıhhati üzerine bir mülahaza.
Hafız İbni Hacer bu hadis için insanlar arasında yayılmış olan meşhur bir sözdür demiştir. Devamında bu Peygamberimizin değil İbrahim bin ile’nin sözüdür demiştir. Aynı zamanda İhya’da geçen bir sözdür. Iraki ise bunu Beyhaki’nin Cabir (ra)’tan zayıf bir senetle rivayet ettiğini belirtmiştir. Hatip Bağdadi Tarih kitabında Cabir’den “Resulullah bir gazveden gelirken…” diye nakletmiştir. El-Acluni Keşful Hafa’da hadisle ilgili bu bilgileri nakleder.
İbni Teymiye’de bunun hadis olmadığını belirtir. Hadisle ilgili şöyle der: Bunun hiç aslı yoktur. Ma’rifet ehli hiç kimse de böyle bir söz rivayet etmemiştir. Kafirle yapılan cihat en büyük ameldir … der.
Fakat Kenzul A’mal’a baktığımızda buna benzer bazı hadisler karşımıza çıkmaktadır. Bunlar;
11260 Nolu Hadis: “…Küçük cihattan büyük cihada geldik…” Hatip Bağdadi Cabir’den Rivayet etmiştir.
11261 Nolu Hadis: “Mücahid, nefsiyle Allah yolunda cihad edendir.” Tirmizi, Sahihi İbni Hibban
11263 Nolu Hadis: “En büyük cihad insanın nefsiyle Allah yolunda cihat etmesidir…” İbni Necar
Her ne kadar hadis muteber hadis kitaplarında geçmiyorsa bile mana olarak bu şekilde kutubu sittede hadisler vardır. Ayrıca, aynı hadis en azından zayıf da olsa kaynaklarda geçmektedir. Sanırım İbni Teymiye muteber kaynaklarda olmadığı için kabul etmemiş olabilir veya ibni Teymiye’nin kabul etmediği “rece’na” ifadesiyle başlayan hadisdir. Ama Hatib’in hadisi “Kedemtum” demektedir. O, rece’na ifadesiyle başlayan bir hadis olmadığını söylemiş olabilir.
Hulasa, hadis işi zor bir iş. Dikkat etmek gerek. Bunu kabul etmek iki ucu keskin bir bıçak gibidir. Nefisle olan mücadeleyi önemsemek açısından önemli olsa da, fiili cihadı küçümseyen insanların eline malzeme vermektedir. Hadisi kabul etsek bile Peygamber bunu fiili cihattan döndüğünde söylemiştir. Yani savaşı ihmal etmemiştir. Hadis, tartışmalı da olsa en azından kaynaklarda geçmesi açısından önemlidir. Böylece tamamen mevzu olmamıştır diyoruz.
İbrahim Halil ER
Kaynaklar
El-Acluni, Keşful Hefa, C.1, Sh. 511 h.No: 1362
İbni Teymiye, Mecmu’l Fetava, C.11 Sh: 197
