Klasik Osmanlı tarihçilerimiz ve onları kaynak olarak gösteren tarihçiler, Osman Gazi’nin eşi olarak Şeyh Edebali’nin kızı Malhatun’u göstermektedir. Bu arada Malhatun kullanımı yanlış olup doğrusu Malhun Hatun’dur. Biz de Malhun ismini kullanacağız. Buna göre, tüm Osmanlı soyu bu hanım üzerinden devam etmiştir.
Fakat, günümüzde bazı çevreler ısrarla Osmanlı soyunun bu hatun üzerinden değil de Osman Gazi’nin diğer hanımları üzerinden devam ettiğini ispatlamaya çalışmaktadırlar. Normal şartlarda, hangi Sultanın hangi hanımdan doğduğu çok önemli değildi. Peki neden bu Malhun Hatun ismi birilerini rahatsız etmektedir? Bunun nedeni de Osmanlı’nın kuruluş hikayesinde gizlidir.
Osman Bey’in Şeyh Edebali’nin tekkesinde gecelemesi ve odasında bulunan Kur’an’a hürmet ederek orada uzanmaması üzerine rüyada, Şeyh Edebali’nin göğsünden çıkan bir ayın kendi koynuna girmesi ve orada bir çınara dönüşerek büyümesi ardından tüm dünyayı kaplamasını görmesi, Rüyayı Edebali’nin kızıyla evleneceğini ve onların soyundan güçlü bir devletin kurulacağı şeklinde yorumlamasıdır. Osman Gazi’nin Malhun Hatunla evliliği Aşıkpaşazade’de şöyle geçmektedir: “Şeyhe haber virdi. Şeyh eydür: “Oğul Osman! Padişâhlık sana ve nesline mübârek olsun, ve benüm kızım Malhûn senün helâlin oldı,” der.
Onların bu konudaki en önemli dayanakları da Osmanlı soyunun Osman Beyin başka hanımları üzerinden devam ettiğini ve dolayısıyla rüya olayının bir efsane/uydurma olduğunu söyleyerek, Osmanlı Devletinin kuruluşundaki manevi dinamikleri yok saymaya çalışmışlardır.
Fakat yaptığımız araştırmada Osman Gazi’nin başka eşinin olup olmadığı konusunun net olmadığını gördük. Anck Bala Hatun veya Rabia Hatun isimli başka bir eşi de olabilir. Ama bu durum Malhun hatunun Şeyh Edebali’nin kızı Orhan Beyin’de annesi olma gerçeğini değiştirmez. Peki sorun veya onların bu konudaki delilinin kaynağı nedir?
Sıkıntı isimlerden kaynaklanıyor. Çünkü bu hanımın ismi kaynaklarda farklı farklı geçmektedir. Yani aslında aynı kişinin isminin kaynaklarda farklı farklı geçmesinden kaynaklanan bir kargaşa yaşanmaktadır.
İlk dönem Osmanlı Kaynaklarında Osman Gazi’nin eşi ve Şeyh Edebali’nin kızının ismi şu şekilde geçmektedir:
Aşık Paşazade (s.6 ve 35) Neşri (s.82,83) tarihinde MALHON (Malhun) Hatun diye geçer.
Oruç Bey Tarihinde (s.9 ve 12) Rabia Hatun denilmektedir.
Rüstem Paşa tarihinde ise bu kadının ismi Bala Hatun diye geçer.
Necdet Sakaoğlu Bu mülkün kadın sultanları isimli eserinde şöyle der: Bostanzade Yahya Efendi Mâl Hâtun’u Tarih-i Saf adlı eserinde Şeyh Edebali’nin kızı Râbi’a Bâlâ Hâtun olarak göstermiştir. (s. 28.)
Fakat bazı kaynaklarda Osman Gazi’nin eşinin adının Rabia hatun olarak geçtiğini ve bu kadının Selçuklu veziri Ömer Abdulaziz olduğunu söyleseler de bizim için bu bir iddiadan öteye gitmemektedir. Çünkü tüm klasik ilk dönem Osmanlı tarihçileri Şeyh Edebila’nin kızı Malhun Hatun konusunda ittifak etmişlerdir. Tekrar toparlarsak, bütün bu farklı isimler aslında tek bir kişiye aittir.
Görüldüğü gibi isim konusunda bir ittifak yaşanmadığından sonraki kuşaklarca tüm bu isimler farklı kişi olduğu sanılmıştır. Aslında bütün bu isimlerin hepsi tek bir kişiye aittir. Benim için ilk tarihçilerin bilgileri daha önemli. Çünkü karşıt görüşün dayanakları bazı varsayımlar ve ikinci – üçüncü dereceden deliller dayanmaktadır. onlara da itibar etmiyoruz.
İbrahim Halil er
Nazım Hikmet Demir
بارك الله فيك يا أيتها النفس المطمئنة
Nevin Soysal
Kuruluş dizisinde de Orhan gazının Şeyh Edebali’nin torunu olarak gösterilmemesi can sıkıcı
Orhan Güzel
İbrahim hocam, bu tür yanlışlar bilinçli olarak yapılıyor. Aslında basit tarihi konular ama Kafa karışıklığı olsun. Bir çok padişahın anasını Rum derler, Sırp derler. Bilinçli bir kötüleme yani. Evet, o milletlerden evlenmişler doğan çocukları da padişah olmuştur. Bu Osmanlı sultanlarının inandığı yoldan geri dönmesinin değiştirmez
Bir konu da Ertuğrul Gazi’nin babası konusunda? Süleyman şah derler. Hatta Kutalmış oğlu Süleyman şah derler. Dizi de sinemada bile bu yanlışı bilinçli olarak yapıyorlar. Ertuğrul Gazi’nin eşini Halime hatun yapıyorlar gündüz Alp oğlu Ertuğrul Gazi. Hayme ana Ertuğrul Gazi’nin anası değil karısı oluyor.
Ortaokul sosyal bilimler kitabında bile gündüz Alp olarak sıralama da verilirdi. Sonradan Süleyman şah çıkardılar
Ibrahim Halil Er
Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kurucusu Kutalmış oğlu Süleyman Şah ile karıştırılır.
ŞEYH EDEBALİ’NİN KIZI
Osman Gazi’nin eşi ve Şeyh Edebali’nin kızının mezar resmini yayınladığımda bazı kişiler, Osman Gazi’nin nesebinin bu hanım üzerinde değil de başka hanımı üzerinde devam ettiğini ve dolayısıyla rüya menkıbesinin doğru olmadığını iddia ettiler.
Biz yaptığımız araştırmada Osman Gazi’nin başka eşinin olmadığını gördük.
Sıkıntı isimlerden kaynaklanıyor. Çünkü bu hanımın ismi kaynaklarda farklı farklı geçmektedir. Yani aslında aynı kişinin isminin kaynaklarda farklı farklı geçmesinden kaynaklanan bir kargaşa yaşanmaktadır.
İlk dönem Osmanlı Kaynaklarında Osman Gazi’nin eşi ve Şeyh Edebali’nin kızının ismi şu şekilde geçmektedir:
Aşık Paşazade (s.6 ve 35) Neşri (s.82,83) tarihinde MALHON (Malhun) Hatun diye geçer. Oruç Bey Tarihinde (s.9 ve 12) Rabia Hatun denilmektedir. Rüstem Paşa tarihinde ise bu kadının ismi Bala Hatun diye geçer.
Görüldüğü gibi isim konusunda bir ittifak yaşanmadığından sonraki kuşaklarca tüm bu isimler farklı kişi olduğu sanılmıştır. Hepsi tek bir kişidir.
EK
Fakat bazı çevreler ısrarla bu hanımın Orhan Gazi’nin annesi olmadığını ispatlamaya çalışıyorlar. Onlar, Osmanlı’nın dayandığı manevi iklimi yıkmaya çalışıyorlar.
Fakat benim için ilk tarihçilerin bilgileri daha önemli. Çünkü karşıt görüşün dayanakları varsayımlar ve bazı ikinci – üçüncü dereceden deliller…
onlara da itibar etmiyorum.. i. halil er