Benden usulu fıkıh almak isteyene şu söylerdim.
“usulu fıkıh okumadan önce sizinle mantık okuyacağız”
Bu önerime genellikle şaşırırlardı. Usulu fıkıh ile mantığın ilişkisini kuramazlardı.
Halbuki usulu fıkıhta kullanılan terminlojilerin ve ispat yöntemlerin çoğu klasik mantığa dayanır. Mantık ilmini okumayan birisinin usulu fıkhı anlaması hep zor olmuştur.
Hatta usulu fıkıh ile mantığın ilişkisini ilk fark edenlerden birisi olan Gazali, el-müstasfa isimli usulu fıkhın giriş kısmını mantık kurallarına ayırmış, bir anlamda mantığın sünni medreselerde meşruiyet bulmasını, okunmasını sağlamıştır.
KELAM KİTAPLARI
Mantığı okumak sadaece usulu fıkıh ilmini anlamamızı sağlamaz. aynı zamanda kelam ve akaid tartışmalarını da daha iyi anlamamızı sağlar. Kelami bir çok tartışmaların klasik mantık kalıplarıyla yapıldığını görmekteyiz.
Kelamda ilerlemek, ya da kelma kitaplarını anlamak isteen birisinin de mantık okuması gerekir.
Mantık ilmini okumayan birisinin karşık kavarmalrı anlamada zorlandığı gibi hem kitaptan bıkar ve hem de anlamaz.
MANTIK KİTAPLARI
Medreselerde okutulan klasik mantık kitabı isagocidir. Fakat bu kitap hocasız ve şerhsiz anlaşılamadığı günümüz ihtiyaçları için yeterli değildir. Yani bu kitabı okuyamıyorum diye üzülmeye gerek yok. Onun yerini tutan bir çok klasik mantık kitabı yayınladı. onlardan birisini okuyabilirsiniz.
HAŞİYE
Usulu Fıkıh ve Kelam ilmi için klasik mantık okumak şart. Ama günümüz proplemlerini anlamak için modern mantık da okunsa iyi olur. Özellikle ilim talebesinin mantığı ihmal etmemesi gerekir. Mantık ilminin kurucusu her ne kadar aristo ise de bunu geliştiren müslüman alimler olmuştur. Bu ilmi bir çok ilmin merkezine yerleştirmişlerdir.
TAVSİYE EDECEĞİMİZ KİTAPLAR
Klasik mantık ile ilgili üç kitap önereceğim. Bunlar;
1.Tuncay imamoğlu’nun rağbet yayınlarında çıkan klasik mantık,
2. necati öner’in divan yayınlarında çıkan klasik mantık (bu biraz zor. başlangıç seviyesindekiler için tavsiye etmem)
3. Necip Taynanın ana hatlarıyla mantık kitabı
not
Mantık ilmi klasik medrese eğitiminde verilmektedir. Genelde isagoci okunmakta ve ezberlenmektedir. Bu ilmi bitirmeden icazet verilmemektedir. En azından biz doğu geleneğinde bu ilmi okumayana icazet vermeyiz.
İbrahim Halil ER